مشاهده
مشاهده (Observation) ايجاد معنا از راه بازنمايىِ وضعيت موجود و رخدادها است.
سيستم، به كمك بازنمايى امكان مىيابد وضعيت موجود را در نظام خودارجاع درونىِ خويش بازنمايى كند. اين تصوير را مشاهده مىنامند. مشاهده، ايجاد معنا از راه بازنمايىِ وضعيت موجود است.
مشاهده، فرآيندى است كه طى آن سيستم جايگاه خويش بر فضاى حالت را تشخيص مىدهد و بر گزينههاى رفتارىِ رويارويش آگاه مىشود. درك گزينههاى رفتارىِ رويارو، به معناى شناسايىِ محيط و روندها و رخدادهاى جارى در آن است. مشاهده، به دليل پايبندىاش به زمانى خاص، و تأكيدش بر حالت موجود، بيشتر از ساختار مايه مىگيرد و آماجش رخدادها هستند.
در جهانِ زنده، تمام آنچه كه در اندركنشِ دستگاههاى حسى با محرك‌هاى بيرونى و درونىِ سيستم رخ مىدهد، مشاهده است. چشمى كه منظرهاى را مىنگرد، مانند جامعهاى كه دربارهى موضوعى خاص آمار مىگيرد، به مشاهده مشغول است.
