نمایش مبدأ برای علیت - تصادف

==کلیدواژه‌های خویشاوند (مفهومی)==
* [[جبر - اختیار]]
* [[کل -جزء]]
* [[عناصر/ روابط|عنصر ـ رابطه]]
* [[سامان - آشوب]]
<br />



==اصل بخت== 
* [[هستی]] کلیتی یکپارچه و درهم تنیده است که هر بخش آن با تمام بخشهای دیگر، به شکلی سرراست یا [[پیچیده]]، در ارتباط است. 
* به عبارت دیگر، هستی در کل [[سیستم]]ی است که عناصرش همگی به هم متصل هستند. 
* شبکه ی روابط میان اجزای این سیستمِ کلان چندان پیچیده و گیج کننده است که [[ذهن شناسنده]] آن را همچون [[آشوب]] و هرج و مرجی فراگیر در نظر میگیرد تا بتواند در زمینه ی کاتوره ایِ آن نظمها و تکرارها و الگوهایی از شباهت را تشخیص داده و بر مبنای آن [[قانون]]مندی های ضروری برای پیش بینی [[رخداد]]های آینده را استخراج نماید.
<br />


==علیت گرايی== 
* [[ذهن شناسنده]] بخشی اندک، موضعی و معمولا دلخواسته و خودآفریده از روابط میان عناصر [[سیستم]] [[هستی]] را تشخیص داده و آن را در قالب قواعدی علی صورتبندی میکند. 
* آنگاه این قوانین علی به خودِ [[هستی]] منسوب میشوند و همچون شالوده های حاکم بر جریان [[مهروند]] رسمیت می یابند.
<br />
 


==[[تله]] ی [[اپوش]]== 
* پذیرش ماهیت ذاتی روابط علی و فرضِ فراگیری و شمول کامل آنان، به تصویری مکانیکی و ساده انگارانه از [[هستی]] منتهی میشود که در آن امرشگفتِ جاری در [[مهروند]] به سادگی با چند برچسب زبانی و [[نمادِ]] منسوب به علتهای اصلی، توضیح داده می شوند. 
<br />
<br />


==[[راهبرد]] [[تیشتر]]== 
* توجه به زمینه ی [[آشوبناک]] پیرامون نظم های علی، به ایجاد [[تعادل]] میان این دو مفهوم منتهی میشود.  
* نتیجه، استفاده ی موضعی و [[کارکرد|کارکردگرایانه]] از روابط علی و قواعد استنتاج شده بر مبنای آن است، بی آنکه این قواعد به مرتبه ی امری استعلایی و وجودی برکشیده شوند. 

<br />


==پرسش== 
* علیت دقیقاً یعنی چه؟ 
* در چه شرایطی چیزی علت چیزی دیگر پنداشته میشود؟ 
* علیت بیشتر به [[رخداد]] مربوط است یا [[چیز]]؟ 
* علیت بیشتر بر [[عناصر/ روابط|عنصر]] تأکید دارد یا [[عناصر/ روابط|رابطه]]؟ 
* علیت در علم فیزیک امروزین چگونه فهم میشود؟



==تمرین==
* یک رابطه ی علی را در تجرب هی روزان هی خود تشخیص دهید. 
* آیا به راستی «علت» آفریننده، زاینده، و علتِ معلول است؟
[[File:13.JPG|center]]