انتخاب - اجبار: تفاوت بین نسخه‌ها

از ویکی زروان
پرش به: ناوبری، جستجو
(علیت گرايی:)
سطر ۱: سطر ۱:
'''کلیدواژه‌های خویشاوند (مفهومی):'''
+
==='''کلیدواژه‌های خویشاوند (مفهومی):'''===
 +
* [[جبر - اختیار]]
 +
* [[کل -جزء]]
 +
* [[عناصر/ روابط|عنصر ـ رابطه]]
 +
* [[سامان - آشوب]]
 
<br />
 
<br />
[[جبر - اختیار]]
 
<br />
 
[[کل -جزء]]
 
<br />
 
[[عناصر/ روابط|عنصر ـ رابطه]]
 
<br />
 
[[سامان - آشوب]]
 
  
  
سطر ۱۹: سطر ۱۶:
 
* [[دستگاه شناسنده|ذهن شناسنده]] بخشی اندک، موضعی و معمولا دلخواسته و خودآفریده از روابط میان عناصر سیستم هستی را تشخیص داده و آن را در قالب قواعدی علی صورتبندی میکند.   
 
* [[دستگاه شناسنده|ذهن شناسنده]] بخشی اندک، موضعی و معمولا دلخواسته و خودآفریده از روابط میان عناصر سیستم هستی را تشخیص داده و آن را در قالب قواعدی علی صورتبندی میکند.   
 
* آنگاه این قوانین علی به خودِ هستی منسوب میشوند و همچون شالوده های حاکم بر جریان [[مهروند]] رسمیت مییابند.
 
* آنگاه این قوانین علی به خودِ هستی منسوب میشوند و همچون شالوده های حاکم بر جریان [[مهروند]] رسمیت مییابند.
 +
<br />
 +
<br />
  
 
==='''[[تله]] ی [[اپوش]]''':===  
 
==='''[[تله]] ی [[اپوش]]''':===  
 
: پذیرش ماهیت ذاتی روابط علی و فرضِ فراگیری و شمول کامل آنان، به تصویری مکانیکی و ساده انگارانه از [[هستی]] منتهی میشود که در آن امرشگفتِ جاری در [[مهروند]] به سادگی با چند برچسب زبانی و نمادِ منسوب به علتهای اصلی، توضیح داده می شوند.  
 
: پذیرش ماهیت ذاتی روابط علی و فرضِ فراگیری و شمول کامل آنان، به تصویری مکانیکی و ساده انگارانه از [[هستی]] منتهی میشود که در آن امرشگفتِ جاری در [[مهروند]] به سادگی با چند برچسب زبانی و نمادِ منسوب به علتهای اصلی، توضیح داده می شوند.  
  
 +
<br />
  
 
==='''[[راهبرد]] [[تیشتر]]''':===  
 
==='''[[راهبرد]] [[تیشتر]]''':===  
 
* توجه به زمینه ی آشوبناک پیرامون نظم های علی، به ایجاد [[تعادل]] میان این دو مفهوم منتهی میشود.   
 
* توجه به زمینه ی آشوبناک پیرامون نظم های علی، به ایجاد [[تعادل]] میان این دو مفهوم منتهی میشود.   
 
* نتیجه، استفاده ی موضعی و کارکردگرایانه از روابط علی و قواعد استنتاج شده بر مبنای آن است، بی آنکه این قواعد به مرتبه ی امری استعلایی و وجودی برکشیده شوند.  
 
* نتیجه، استفاده ی موضعی و کارکردگرایانه از روابط علی و قواعد استنتاج شده بر مبنای آن است، بی آنکه این قواعد به مرتبه ی امری استعلایی و وجودی برکشیده شوند.  
 +
<br />
 +
<br />
  
  
سطر ۳۵: سطر ۳۷:
 
* علیت در علم فیزیک امروزین چگونه فهم میشود؟
 
* علیت در علم فیزیک امروزین چگونه فهم میشود؟
  
 +
<br />
  
 
==='''تمرین'''===
 
==='''تمرین'''===
 
* یک رابطه ی علی را در تجرب هی روزان هی خود تشخیص دهید.  
 
* یک رابطه ی علی را در تجرب هی روزان هی خود تشخیص دهید.  
* آیا به راستی »علت« آفریننده، زاینده، و علتِ معلول است؟
+
* آیا به راستی «علت» آفریننده، زاینده، و علتِ معلول است؟
 
[[File:15.JPG|center]]
 
[[File:15.JPG|center]]

نسخهٔ ‏۲۴ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۲:۳۲

کلیدواژه‌های خویشاوند (مفهومی):



اصل بخت:

  • هستی کلیتی یکپارچه و درهم تنیده است که هر بخش آن با تمام بخشهای دیگر، به شکلی سرراست یا پیچیده، در ارتباط است.
  • به عبارت دیگر، هستی در کل سیستمی است که عناصرش همگی به هم متصل هستند.
  • شبکه ی روابط میان اجزای این سیستمِ کلان چندان پیچیده و گیج کننده است که ذهن شناسنده آن را همچون آشوب و هرج و مرجی فراگیر در نظر میگیرد تا بتواند در زمینه ی کاتوره ایِ آن نظمها و تکرارها و الگوهایی از شباهت را تشخیص داده و بر مبنای آن قانونمندی های ضروری برای پیش بینی رخدادهای آینده را استخراج نماید.


علیت گرايی:

  • ذهن شناسنده بخشی اندک، موضعی و معمولا دلخواسته و خودآفریده از روابط میان عناصر سیستم هستی را تشخیص داده و آن را در قالب قواعدی علی صورتبندی میکند.
  • آنگاه این قوانین علی به خودِ هستی منسوب میشوند و همچون شالوده های حاکم بر جریان مهروند رسمیت مییابند.



تله ی اپوش:

پذیرش ماهیت ذاتی روابط علی و فرضِ فراگیری و شمول کامل آنان، به تصویری مکانیکی و ساده انگارانه از هستی منتهی میشود که در آن امرشگفتِ جاری در مهروند به سادگی با چند برچسب زبانی و نمادِ منسوب به علتهای اصلی، توضیح داده می شوند.


راهبرد تیشتر:

  • توجه به زمینه ی آشوبناک پیرامون نظم های علی، به ایجاد تعادل میان این دو مفهوم منتهی میشود.
  • نتیجه، استفاده ی موضعی و کارکردگرایانه از روابط علی و قواعد استنتاج شده بر مبنای آن است، بی آنکه این قواعد به مرتبه ی امری استعلایی و وجودی برکشیده شوند.




پرسش

  • علیت دقیقاً یعنی چه؟
  • در چه شرایطی چیزی علت چیزی دیگر پنداشته میشود؟
  • علیت بیشتر به رخداد مربوط است یا چیز؟ بیشتر بر عنصر تأکید دارد یا رابطه؟
  • علیت در علم فیزیک امروزین چگونه فهم میشود؟


تمرین

  • یک رابطه ی علی را در تجرب هی روزان هی خود تشخیص دهید.
  • آیا به راستی «علت» آفریننده، زاینده، و علتِ معلول است؟
15.JPG