راستی - کژی

اصل راستی

• دستگاه اخلاقی شکلی از نظم یافتگی جم هاست که با مرکزیت جمِ نیک ـ بد پدیدار میشود.
• یک دستگاه منسجم اخلاقی، نظامی معنایی در سطح فرهنگی است، که امکان داوری درباره ی اتصال (یا عدم اتصال) تمام جمها با این جم مرکزی را فراهم آورد.

• کردار اخلاقی، کنشی است که بر اساس داوری درباره ی هستی و با شکستن تقارن در امتداد مرکز دستگاه اخلاقی انجام پذیرد.
• مرکز میدان، دستگاهی اخلاقی است.
• دیگری از آنجا که موضوع کردار اخلاقی است، بخشی از زیستجهان است که مرکزدار بودنِ میدان را ممکن میکند، و از این رو دستمایه ی مرکزدار بودنِ من است.
• نماد کردار اخلاقی، راستی است.

نسبی گرايی اخلاقی

• این تصور که تسلط بر نظامهای فرهنگی و رهیدن از بند هنجارها به بی معنا شدن نظام های اخلاقی و گریز از ضرورتِ پیروی از قواعدی اخلاقی میانجامند.

تله ی اهريمن

• از آنجا که خروج کامل از سپهر اخلاق ــ به دلیل ناممکن بودنِ خروج از قلمروی دیگری ــ منتفی است، کسی که در جستوجوی رها شدن از قواعد اخلاقی است، با پیروی مخالفت جویانه از قواعد اخلاقی و نفی منظم آنها، شکلی دیگر از رفتار هنجارین را ــ با محتوایی واژگونه ــ اجرا مینماید.
• اهریمن نیز مانند دیگران، پیروی فرمان خداست. تنها تفاوتش آن است که برعکسِ فرمان خدا را اجرا میکند.
• اما همچنان گوش به فرمان است!

راهبرد نیزه

کنش اخلاقی (نیکی) با راستی کامل، درآمیخته به تمامیت، و با فاصله از دیگری.

راهبرد کمان

کنش اخلاقی به شکلی غیرمستقیم، از راه دور، و معمولا به دنبال جریانی علی که در نهایت پس از مدتی دیگری را متأثر میکند، بدون رویارویی مستقیم من و دیگری.

راهبرد شمشیر

کنش اخلاقی با پیچیدگی و ظرافت و به شکلی غیرمستقیم، که در اندرکنش نزدیک با دیگری انجام میپذیرد.

پرسش

• چنین مینماید که تنها راه رهایی از نظام های اخلاقی هنجارین، بنیاد کردن و آفریدن نظام اخلاقی نیرومندتر و کارآمدتری باشد.
• سازوکارهای چنین کاری را وارسی کنید.

تمرین

• راهبردهای سه گانه را تمرین نمایید.