تنش عادی - تنش بنیادین
اصل تنش بنیادين
تنش عادی، فاصله ی کوچکِ میان وضعیت موجود و مطلوب است که در زندگی روزمره و در اثر دگرگونی شرایط و موقعیت ها به طور مداوم تجربه شده و با گریز یا سازگاری رفع و رجوع می شود. اما تنش بنیادین، شکافی سهمگین و پرناشدنی در میان دو وضعیت یاد شده است، که سازمان یافتگی عمومی من و حضورِ عناصر پایه ی سه قلمرو زیستجهان را تهدید میکند. تنشهای بنیادین اصلی بر مبنای سه حضورِ مرکزی تعریف میشوند:
- یکپارچگی و تداوم من
- بازى برنده/ برنده با دیگرى
- نظم و قانونمندی جهان
غیاب یا عدم قطعیت در مورد این سه به ترتیب تنشهاى مرگ، اعتماد و عقلانیت را پدید مى آورند.
کوری تنشهای بنیادين
این فرض که پیوستگی و انسجام و تداوم من در زمان، اعتمادپذیریِ دیگری و قاعده مندیِ جهان اصولی خدشهناپذیر هستند، به نادیده انگاشتن تنشهای بنیادین منتهی میشود. باور به جاودانگی، اعتمادپذیری و قانونمندی به شکلی رسیدگیناپذیر پذیرفته میشوند و بخش مهم از عناصر »جعبهی« سیاه را تشکیل میدهند. تلهی مَرشون: به ویژه در تمدن مدرن، این ترفند برای محو ساختن تنشهای بنیادین مورد استفاده قرار میگیرد: بر تنشهای عادی و خُرد تأکید میشود و چرخههایى بازخوردى در اطرافشان فرو نهاده میشود که در آن انباشتی از اطالعات، پیشبینیها و پیشگیریها پدیدار میآید. به این ترتیب مدیریت نسبی تنشهای عادی دستمایهی تعمیم این قضیه و کنترلپذیریِ تنشهای کالن و بنیادین فرض میشوند و هر آنچه از این ساز و کارِ جذب و سلطه بر تنشها بیرون بماند، نادیده انگاشته میشود. به این ترتیب برخی از تنشها که قابل مدیریت هستند در مرکز توجه قرار میگیرند و بقیه با دورنمایى، عادىنمایى، بزرگنمایى، وابستگى به بخت، ارجاع به دیگرى و معنازدایى محو و نادیدنی میشوند.
