نظام مند

آنچه ماکیاولی در آثارش، به ویژه در «گفتارها» آورده، پاسخی است که این رومی پرآشوب به پرسش از قدرت و سلطه داده است. پاسخی که با استعاره های نظامی، و زبانی به ظاهر فریب کارانه و حیله گرانه بیان شده، و با این وجود به دلیل تقدس زدایی از مفهوم قدرت و گسیختن پیوند میان قدرت امیر و کلیسا، نخستین اثر در حوزه ی فلسفه ی سیاسی مدرن محسوب می شود .

نسبی گرایان، ضدعقل گراها، برخی از آنارشیست ها، پسامدرن ها، پساساختارگراها و شالوده شکن ها را باید وارث ماکیاولی دانست .

رویکرد ماکیاولی، هرچند به لحاظ زمانی بر نگاه هابزی تقدم دارد، اما به لحاظ تاریخی در جریان نقد مستمر سنت هابزی شکل گرفته است. هواداران نگاه استراتژیک به قدرت، معیارهای اعتبار متفاوتی (مانند درجه ی کارآمدی و عملیاتی بودن) را پیش می کشند و ادعاهای نظری متفاوتی دارند که بر نفی و طرد آرمان های مورد نظر سنت هابزی (عقلانیت، انسجام، پیوستگی و تداوم) استوار است .

اما سنت ماکیاولی به شبکه ای از خرده نظریه های گاه ناسازگار منتهی می شود که چنین ادعاهایی را ندارند و تنها کارآمدی را به عنوان معیار داوری میان دیدگاه ها به رسمیت می شناسند. ادعاهای برآمده از نگرش ماکیاولی موضعی، نسبی، و غیرقطعی است و این خصوصیتی است که بسته به اردوگاه مورد علاقه ی نظریه پرداز، میتواند نقطه ی قوت یا ضعف یک دیدگاه قلمداد شود.