تقدس عدد پنج و هفت در دستگاه فکری ایرانیان
در بندهای سوم تا دهم یسنه‌ی نخست، نام نیروهای مقدس مربوط به اوقات روز، در ترکیب با نام ایزدان مربوط به کشت و کار و نگهبانان سطوح گوناگون نظم اجتماعی نقل شده است. بیشترِ این موجودات با لقبِ ashahe rathwe نواخته شده‌اند که یعنی رهبر و مرشدِ راستی و اشه.
فهرست نیروهای مقدسی که در این بخش از یسنه آمده از چند نظر مهم و ارزشمند است. نخست از آن رو که نشانه‌ی وجود نوعی نظام فکری و چارچوب منظم و منطقی برای سازماندهی امور قدسی است. در این فهرست بر خلاف آنچه که در وداها می‌بینیم، موجودات مقدس بر اساس روابط خویشاوندی‌شان یا به شکلی تصادفی پشت سر هم ردیف نشده‌اند. بعد از پیش‌درآمدی که به ستایشِ اهورامزدا و شش امشاسپند، یعنی هفت نیروی مقدس برتر اختصاص یافته، فهرستی از موجودات مقدس آورده شده که نظمی خاص را رعایت می‌کند.
ترتیب قرار گرفتنِ نیروهای مقدس در این بخش [۱] را می‌توان به این ترتیب در جدولی منظم کرد:
| زمان | ایزد اجتماعی | سطح اجتماعی | ایزد طبیعی | پدیدار طبیعی |
|---|---|---|---|---|
| هاونگاه: سپیده‌دم | ساوَنگهی | ویس: روستا | مهر و رام | پیمان – چراگاه |
| رَپیثوین: بامداد | فْرادَت‌فشو | زَنتوم: قبیله | اردیبهشت و آذر | اشه/ نظم- آتش |
| اُزیرین: ظهرگاه | فْرادَت‌ویر | دَخیوم: کشور | اپام‌نپات و آبان (آناهیتا) | باران- آب جاری |
| اَویسروثْریم: عصرگاه | فرادَت‌ویسپَم هوجیایْتی | زَرتوشتوم: رهبران مغان | فروشی‌ها، بایریَه‌هوشیتی، اَمَه، بهرام، اوپَرتات | روان نیاکان- زورمندی و چیرگی جنگی |
| اُشَهین: شبانگاه | بِرِجْیَه | نْمانیَه: خانمان | سروش، رشن، ارشتاد | هوشیاری، راستی‌وخرد |
| ماه | اندرماه: روز ۱-۵ | پُرماه: روز ۱۰-۱۵ | ویشَپتَثَه: روز ۲۱-۲۷ | روزهای ماه |
| گاهنباران | مَیْدیوزَرم و مَیْدیوشَم | پَتیَشْهیم و اَیاسریم | مَیُدیاریم و هَمَسُپَتمَدم | اوقات سال |
- ↑ یسنه، هات ۱، بندهای ۳-۱۰.
