صفحهٔ اصلی

به ویکی زروان خوش آمدید

درباره‌ی ویکی زروان

ویکی زروان، رسانه‌ای ست شبکه‌ای، برای انتقال مفاهیم و آموزه‌ها و منابع دانایی مربوط به دیدگاه زروان، که توسط موسسه‌ی فرهنگی خورشید راگا برای استفاده‌ی رایگان و همگانی طرحریزی شده است. دیدگاه زروانی، مجموعه‌ای درهم بافته و منسجم از نظریه‌ها را در بر می‌گیرد که با تکیه بر رویکرد سیستمی به صورتبندی مفهوم انسان و ارتباطش با نهادهای اجتماعی می‌پردازد. این سامانه مجموعه‌ای از کلیدواژگان و مفاهیم را به صورت دانشنامه‌ای در قالب ویکی ارائه می‌کند و منابع تکمیلی (مقاله، فصل‌هایی از کتابها، فایل صوتی سخنرانی یا کلاس) را نیز در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد. در صورتی که با زروان تازه آشنا شده‌اید به اینجا بروید تا پاسخ پرسش‌های مرسوم را دریابید. تا کنون ۶۷۶ مقاله در این رسانه قرار داده شده‌اند. با افزودن مقالات به گسترده‌تر شدن حوزه دانش زروان کمک کنید.

نمونه

علوم انسانی

جامعه شناسی

تاریخ

این خوشه به تحلیل ارتباط «من» و «نهاد» می‌پردازد. یعنی به طور خاص به اندرکنش سوژه‌ی انسانی و نظم‌های اجتماعی، و تاثیر متقابل عاملیت و ساختار تمرکز کرده است. سطح فرهنگی بیشتر در کتاب‌های این مجموعه بررسی می‌شود. مسیرهای جریان یافتن قدرت، صورتبندی و تحلیل نظم‌ها و آشوب‌ها، و تبارشناسی تثبت و نهادینه شدنِ هنجارها از موضوع‌های مرکزی این بستر نظری هستند.

مطالب این بخش، بازخوانی تاریخ تمدن ایرانی را آماج کرده‌اند و از نظریه‌ی سیستمهای پیچیده به عنوان سرمشق نظری بهره می‌برند. چارچوب نظری تحلیل‌ها و بحث‌های این خوشه به دیدگاه زروان باز می‌گردد، یعنی نظریه‌ها، راهبردهای پژوهشی و ابزارهای مطالعاتی این دیدگاه را برای طرح پرسش و پاسخگویی بدان به کار می‌گیرد. مسئله‌ی اصلی این نوشتار چگونگی ظهور و تحول «منِ ایرانی» است و جریانهای دگردیسی قدرت، لذت و معنا را در بستر تمدن ایرانی وارسی می‌کند. تحلیل‌ها در چهار سطح توصیفی دنبال می‌شود: سطح زیستی (جمعیت‌شناسی، جغرافیای انسانی، اپیدمیولوژی تاریخی و...)، روانی (نظامهای شخصیتی، سلیقه‌های هنری، پیکربندی خواست و میل، بروز هیجانها و عواطف و چارچوب‌های منطقی و ...)، اجتماعی (نهادهای اجتماعی، خانواده، نقش‌ها، قوانین، سنن، هنجارهای جمعی و...) و فرهنگی (زبان، نظامهای نمادین، نمادها و معانی تقدس، تابوها و محرمات، قالب‌های علمی و شناختی، نظام‌های دانایی، فن‌آوری‌ها و...).

روانشناسی	فلسفه	اسطوره‌شناسی
بررسی زیرسیستم‌های «من» موضوع اصلی نوشتارهای این خوشه است. پرسش بنیادین به چگونگی ظهور «من»، و کارکرد و ساختارآن به عنوان یک سیستم باز می‌گردد. پرسش از ساز و کارهای تولید و توزیع لذت و مسیرهای ظهور و جریان یافتن میل و خواست نیز در همین چارچوب قرار می‌گیرند. به همین ترتیب چگونگی تکوین نظامهای شناختی، طهور خودآگاهی، و روندهای خلاقانه‌ی ذهن در همین بستر می‌گنجند. بیشتر این نوشتارها پایه‌ی خود را در عصب‌شناسی و علوم اعصابِ زیست‌شناختی قرار می‌دهند.	در این خوشه کتاب‌ها و مقاله‌هایی می‌گنجند که دو رگه‌ی اصلی دارند. برخی از آنها متونی هستند که تاریخ خرد، یعنی سیر تحول اندیشه‌ی فلسفی را با محور گرفتنِ تمدن ایرانی روایت می‌کنند. دیگری نوشتارهایی هستند که دیدگاه نگارنده را نشان می‌دهند و دستگاه فلسفی پیشنهادی وی را صورتبندی می‌کنند. هرچند موضع‌گیری شناختی، اخلاقی و زیبایی‌شناسانه درباره‌ی آرای فیلسوفان بزرگ در کتاب‌های تاریخ خرد هم انجام پذیرفته است.	این بخش به تحلیل اسطوره‌های ایرانی اختصاص یافته است و در برخی از موارد رویکردی میان‌رشته‌ای برای تبارشناسی روایتها به کار گرفته می‌شود و یا با نگاهی مقایسه‌ای به اساطیر سایر تمدنها هم پرداخته می‌شود.

علوم پایه

زیست‌شناسی

سیستم‌‌های پیچیده

نوشتارهای این حوزه بیشتر به دو قلمروی تکامل و عصب‌شناسی مربوط می‌شوند، و چند متنی هم درباره‌ی رفتارشناسی حشرات اجتماعی (به ویژه مورچگان) در آن می‌گنجد. بیشتر این متون در فاصله‌ی سالهای 1375 تا 1385 نوشته شده‌اند. پرسش محوری در آنها، چگونگی ظهور و تکامل پیچیدگی در سیستم‌های زنده است، و به خصوص پدیده‌ی آگاهی و خودآگاهی که اوج این پیچیدگی را نشان می‌دهد.

چارچوب زروان، نظریه‌ی سیستمهای پیچیده است و در تمام نوشتارهای این مجموعه این زاویه‌ی تحلیلی نمایان است. نگرش سیستمی و به خصوص رویکرد سیستمهای پیچیده که بیش از دو دهه از عمرش نمی‌گذرد، در ایران و منابع پارسی به نسبت ناشناخته است. از این رو ارائه‌ی صورتبندی خاصی از نظریه‌ی سیستم‌های پیچیده که در درون دستگاه زروانی درست شده و زمینه‌ی مفهومی آن را تشکیل می‌دهد، ضروری می‌نمود. در این بخش صورتبندی این دیدگاه را می‌خوانید.

ادبیات

داستان علمی تخیلی	رمان تاریخی	رمان/ داستان فلسفی
در این رده رمانها و داستانهای کوتاهی را می‌خوانید که در رده‌ی داستان علمی-تخیلی یا تخیلی می‌گنجند. مضمونها و قالبهایشان متفاوت است، اما معمولا ایده‌هایی که از زیست‌شناسی، فیزیک و جامعه‌شناسی وامگیری شده‌اند، در آن غلبه دارند. بعضی از آنها قطعه‌های ادبی طنزی هستند که در همین چارچوب نوشته شده‌اند. بیشتر این داستانها از اساطیر کهن ایرانی نیز مایه‌هایی دارند. بر مبنای یکی از این داستانها «سوشیانس» بازی رایانه‌ای موفقِ «گرشاسپ» ساخته شده است.	در این بخش داستانها و رمانهایی قرار می‌گیرند که بر مبنای رخدادهای تاریخی و در قالبی واقع‌گرا نوشته شده‌اند. هرچند گاهی رگه‌هایی از طنز و تخیل هم در آن نمایان می‌شود. بر مبنای دو تا از این رمانها -«فارابی» و «جمشید کاشانی»- سریالهایی تلویزیونی (با تحریف فراوان) ساخته شده‌اند.	در این بخش روایتهایی ادبی یا داستانی را می‌بینید که مضمونی فلسفی در آن غلبه دارد. یعنی بیان امری غیرداستانی هدف اصلی است و روایت قصه‌گویانه به خدمت این مضمون در آمده است. از این مجموعه داستان جنگجو شهرت بیشتری دارد و بر مبنای آن چند نمایش و اجرای صوتی درست شده است.

شعر	سفرنامه
در این بخش سروده‌های شروین وکیلی را می‌یابید، به همراه گلچینی که از اشعار شاعران پارسی‌گو فراهم آمده. قالب سروده‌ها اغلب کلاسیک است و در بخش گلچین اشعار، کل گستره‌ی تاریخ شعر پارسی را در بر می‌گیرد.	این بخش به شرح گزارش سفرهایی اختصاص یافته که بیشتر در آسیا انجام شده است. بخشی از آنها به بخشهایی از قلمرو کهن ایران زمین (آسیای میانه، آناتولی شرقی) مربوط می‌شوند و بخشی دیگری به سرزمینهایی بیرون از این حریم که عبارتند از هند و چین و هندوچین و نپال. گزارشهای کوتاهتری درباره‌ی ایرانگردی‌ها هم در این بخش هست.

نقد ادبی و تاریخ ادبیات	آموزش و پرورش	گوناگون
در این بخش متونی قرار می‌گیرند که متن‌های ادبی را در بستری تاریخی و با رویکردی میان‌رشته‌ای مورد داوری قرار می‌دهد. بیشتر تحلیل‌ها از چشم‌اندازی جامعه‌شناختی انجام گرفته و بنابراین بخشی از آن به جامعه‌شناسی ادبیات پهلو می‌زند. در این میان مجموعه کتاب‌های داد سخن به نقد شعر معاصر اختصاص دارد.	در این بخش مقاله‌هایی گنجانده شده‌اند که بیشترشان طی سالهای 1372 تا 1381 نوشته شده‌اند و رویکرد نظری و راهبردهای عملیاتی «آموزش پویا» را شرح می‌دهند. این روشی آموزشی است که ابتدا با تمرکز بر آموزش علوم پایه و به خصوص زیست‌شناسی در دبیرستان علامه‌ حلی تهران تدوین شد، و بعدتر به سایر رشته‌ها و مراکز آموزشی بسط یافت. چکیده‌ی این رویکرد در سال 1385 در قالب مقاله‌ای در کنگره‌ی بین‌المللی آموزش و پرورش لکنهوی هند ارائه شد.	کتاب‌ها:بازی‌نامک: شرحی بر مفهوم بازی و روش‌های طراحی بازی، نام‌شناخت: تبارشناسی نامهای شخصی در پانزده زبان، درسنامه‌ی زبان لاتین

آموزش

فایل های صوتی و تصویری

چیستا

گام نخست: خاستگاه‌ها

نشست نخست: خاستگاه خودآگاهی- پیوندگاه فلسفه و عصب شناسی

گام سوم : لذت و ارتباط انسانی

نشست نخست: عصب‌شناسي لذت‌هاي دروغين ؛ از چاي تا مواد مخدر

گام نخست

نشست‮ ‬دوم‮: ‬عصب‌شناسی‮ ‬مهر‮ ‬و‮ ‬عشق‮ ‬

تاريخ پيدايش و تکامل من پارسي

گام بيست و پنجم :ظهور و عروج صفویان

‏

«من» و نهاد

گام نخست :نظریه‌ها و رویکردها در روانشناسی خودانگاره‏

نشست نخست: چارچوب کنش متقابل نمادین: مید، کولی و دیگران

نشست دوم: نظریه‌ی روان‌پویایی: فروید، یونگ و لاکان‏

نشست سوم: رویکرد رفتارگرا: از اسکینر تا هومنز‏

نشست چهارم: نگرش سیستمی، گشتالت و رویکرد شناختی

گام دوم :چهار سطح خودانگاره

نشست نخست: رفتارگرایان و خودانگاره‌ی زیستی

نشست دوم: روانکاوان و خودانگاره‌ی روانی

نشست سوم: کنش متقابل نمادین و خودانگاره‌ی اجتماعی

نشست چهارم: پدیدارشناسان و خودانگاره‌ی فرهنگی

گام سوم :من همچون اراده و خواست

نشست نخست: تنش، نیاز و میل

نشست دوم: عمل، کنش و کردار

نشست سوم: لذت، تعویق لذت و انضباط

نشست چهارم: اختگی، سرکوب و نهاد

گام چهارم :مبانی نظریه‌ی قدرت

نشست نخست: دو رویکرد در فهم جامعه‌شناسانه‌ی قدرت

نشست دوم: منابع، برخورداری و تنش

نشست سوم: روش‌شناسی‌‌ و تعریف قدرت

نشست چهارم: رویکردی سیستمی به قدرت اجتماعی

تاریخ خرد

خوانش فلسفي گاهان

زبان اوستایی گاهانی و خویشاوندان آن جامعه‌ی اوستایی اولیه و ردپاهای آن در گاهان جغرافیای گاهان و نام‌جای‌ها تاریخ زندگی زرتشت و محتوای گاهان تحلیل متن گاهان و جامعه‌شناسی قبایل اوستایی

دوقطبی‌های گاهانی، نظم متن، شیوه‌ی خواندن بندهای فلسفی امر معقول و امر محسوس، ماده و معنا، گاو در برابر زبان تاثیر زرتشت بر فلسفه‌ی یونانی: از فیثاغورث تا افلاطون دو قطبی‌های اخلاقی و دو سپهر هستی‌شناسانه

اهورامزدا، سپندمینو و بهمن: تجلی‌ها و فروزه‌های امر قدسی اهریمن، دیوها و دستیارانشان: نمودهای امر ضداخلاقی تقدس عقل و پیوند خرد با رستگاری بیماری هستی و پزشکِ هستان مانتره، کلام و تقدس زبان

نیروهای درونی نفس و آناتومی انسان کامل طبقات اجتماعی، مغان و پیروان زرتشت پیکربندی جهان اکبر و جهان اصغر، پیوند انسان و خداوند اراده‌ي آزاد، انتخاب اخلاقی، دوزخ و بهشت و دادرسی فرجامین زروان، مهر، سوشیانس و فرشگردسازی

دوره‌ي آموزشي تاريخ انديشه‌ي يونان باستان

گام نخست : از پیشاسقراطی‌ها تا ارسطو

زمینه‌ی تاریخی-انوما الیش و تفکر بابلی-گاهان و اندیشه‌ی ایرانی-داستان بعل و یم و اساطیر کنعانی-همر و هسیود و تفکر یونانی-تالس و مکتب ایونی

زمینه‌ی تاریخی-هراکلیتوس-دموکریتوس و لوکیپوس-پوتاگوراس (فیثاغورث)-پارمنیدس-امپدوکلس سوفیست‌های آتن

زمینه‌ی تاریخی-سقراط و افلاطون جوان-نظام هستی‌شناسی افلاطون-دستگاه اخلاقی افلاطون-سیاست در آثار افلاطون-افلاطون و آفرینش زیبایی‌

زمینه‌ی تاریخی-ارسطوی طبیعی‌دان-سیاست ارسطویی-هستی‌شناسی و فیزیک ارسطویی-اخلاق نیکوماخوس