تاثیرات متقابل منشها بر بخت تکثیر یکدیگر

ويژگى مهمى كه پيكربندى منشها در چارچوب يک فرهنگ خاص را رقم مى زند، اثر متقابل اين منشها بر بخت تكثير شدنشان است. منشهايى كه در يک فرهنگ حضور دارند، به طور مستقيم يا نامستقيم بختِ تكثير شدنِ ساير منشهاى آن فرهنگ را تغيير مىدهند. دليل عمدهى اين حكم، رقابت ميان معانىِ حملشده توسط منشهاى مشابه است.

آشنايى با اين نظريه ي درست يا نادرست كه حافظ در تمام عمر خود لب به نوشيدنی الكلی نزده بوده، نه تنها معناي حمل شده در اشعار او را دگرگون می سازد، كه بر درک ما از مفهوم «مِى» در آثار صائب تبريزي و كليم كاشانی و... نيز اثر مى گذارد. اين اندركنشِ ميان منشهاي شعري، همچنين بر اعتبار منشهاي ديگري تأثير خواهد گذاشت كه به قلمروهاي مفهومی متفاوت تعلق دارند. مثلا اين نكته ارتباطی مستقيم برقرار میكند با نظريه هاي علمی در مورد سير تكامل حرمت نوشيدنی ها در جامعه ي ايرانی، يا با نظريه هاي تاريخی در مورد الگوي پرورش انگور در شيراز، يا با نظريه هاي فقهی و دينی در مورد درجهى حرمت دينىِ شراب. فرهنگ هم، مانند تمام سيستم هاى خودارجاعِ خودزاينده، از چرخه هايى متداخل و فراگير تشكيل يافته است. از اين رو، عنصرى منزوى و پا در هوا يا مسيرى بن بست در آن نمى توان يافت.