جم

کلیدواژه‌های خویشاوند (مفهومی):

• کل -جزء
• بازنمایی ـ آشکارگی
• چیز -رخداد

اصل جم

• شکست پدیده ها با رمزگذاری امرِ شناخته شده توسط جفت های متضاد معنایی انجام می پذیرد.
• یک جفت متضاد معنایی (جَم) عبارت است از زوجى مفهومى که جنبه اى از حالات مربوط به هستى را به دو قطب متضاد تحویل مى کند و با نشانه گذارى آنها نظامى نمادین را براى پیکربندى مهروند برمى سازد.
• بازنمایی هستی تنها از مجرای تحویل کردنِ آن به پدیده های متکی بر جم ها ممکن میشود.
• جفت متضاد معنایی، کوچکترین واحدِ حامل معناست و به تقابل دو چیز یا دو رخداد اشاره میکند.

توهم اصالت

یکى از قطب های جم از دیگرى مهمتر، بهتر، اصیلتر، درستتر، بنیادى تر و واقعى تر است.

تله ی افلاطون

• برخى از جمها ــ مستقل از ترجیح و انتخاب ما ــ اهمیت هستى شناسانه اى بیش از باقى دارند، و به حقیقتى بنیادى، اصیل و نهادین اشاره مى کنند.
• از این رو جمها به طور ذاتی به دو رده ى معانىِ اولیه/ اصیل/ مرکزى و ثانویه/ سطحى/ حاشیه اى تقسیم مى شوند.

تله ی ضحاک

• اره کردن جم و دو نیم کردنش از میان. یعنی فرضِ این که یکى از دو قطبِ هر جم ــ مستقل از ترجیح و انتخاب ما ــ به دلایل شناختى، اخلاقى یا زیبایىشناسانه بر دیگرى ترجیحى مطلق دارد.
• از این رو رفتار عقلانى، شایسته، یا درست، ترجیح دادن بى قید و شرطِ یکى از این زوجها بر دیگرى است.
• به عبارت دیگر باید دو قطبِ جم را از هم جدا کرد و یکى از آنها را برگرفت و دیگرى را طرد کرد.

راهبرد جم

• پذیرفتنِ فرضِ درهم تنیدگىِ دو قطبِ هر جم، یعنى پذیرش همراهىِ همیشگىِ صفت هاى متضاد.
• قبول این که انتخاب یکى از دو قطبِ جم همیشه با تحمل و مدیریت قطبِ دیگر ممکن مى شود.

پرسش

• جمها چگونه زاده می شوند؟
• روند ظهور آنان امری عصب ـ روانشناختی است یا اجتماعی؟
• رابطه ی جمها با زبان چیست؟
• چرا متضادهای معنایی جفت هستند و نه مثلا سه یا چهار قطبی؟
• چرا همگان در شرایط عادی به شکلی همسان یکی از دو قطب را بر دیگری (مثلا نیکی را بر بدی، شادی را بر غم و...) ترجیح می دهند؟
• آیا به راستی جمی مانند نیک ـ بد در ذات خود مهم تر و اصیل تر از جمی مانند چاق/ لاغر یا قرمز/ سبز نیست؟

تمرین

• پنج جفت از مهمترین جمهایى را که مى شناسید، برشمارید.
• کدام سویه ى این جفتها را بر دیگرى ترجیح مى دهید؟ چرا؟
• آیا مىتوانید یکى از این جفتها را نتیجه ى بسط معناى جفت متضاد دیگرى بدانید؟
• نظریه ى یک دانشمند، فیلسوف، یا مصلح اجتماعى را انتخاب کنید و ساختار آن را بر مبناى نوع و ارتباط جمهاى درونش تحلیل نمایید. جم اى که براى خودتان مهم است را برگزینید و ببینید چه نظریه اى در اطراف این جم شکل گرفته است.