نمایش مبدأ برای زبان، چارچوبی انضباطی

نظام زبانی، به عنوان چارچوبی انضباطی، ناگزیر است تا طرح پرسش های جدید را کنترل کند. زبان باید بتواند ابزاری مدیریتی برای فهم چیزها و رخدادها را به دست دهد، به طوریکه همه چیز در قالبی آشنا و ملموس شناخته شود و به کار گمارده گردد. در صورتی که زبان نتواند چنین کند، حیرت و شگفتی اولیه ی مورد بحث ما بازخواهد گشت و اعتبار و مشروعیت نشانگانِ زبانی و معانیِ نهفته در آن را مورد چالش قرار خواهد داد و این امری است که همواره رخ میدهد؛ یعنی زبان، با وجود کارآمدیِ چشمگیری که از خود نشان می دهد و با وجود اقتداری که در نیرنگ خود نهفته دارد، همواره توسط [[پیچیدگی]] و [[آشوب]] پنهان در زیستجهان تهدید میشود.


زیستجهان، همواره با جریان های دور از [[انتظار]]، نوپدید، و ناآشنا بر بافت ملموس و آشنای زبانی فشار وارد می آورد و اعتبار [[معنا]]های نهفته در نشانگان را به چالش میکشد. به این ترتیب، در یک نظام اجتماعیِ پایدار و در ساختاری زبانی که نیرنگی کارآمد را به کرسی نشانده باشد، تجربه های جدید و شگفتی که در زیستجهان رخ می دهند و از دام تله ی برچسب گذاری زبان می گریزند، همواره جسته و گریخته و کنترل شدنی هستند. در چنین شرایط [[هنجارینی]]، ضربآهنگ تجربه ی امر شگفت و بسامد رخنه ی شک و تردید در معنای نمادهای زبانی، کمتر از آن است که کارآیی نیرنگ را تهدید کند. در این حالت، رمزگان زبانی و نمادهای معرف چیزها و رخدادها وضعیتی پایدار و استقرار یافته دارند و تداومِ زیستجهانی هنجارین و مهار شده و اجتماعی شده را ممکن می سازند. 


زبانی موفق است که بتواند با سرعتی بیش از تجربه ی امر شگفت، محتوای آن را رمزگذاری و کنترل کند و به این شکل عناصرِ زیستجهان را آشنا و هنجارین بنماید و توافق اجتماعی بر سرشان را پایدار نگه دارد. در صورتیکه نشانگان زبانی با سرعتی کافی [[دوشاخهزایی]] نمایند و با ضربآهنگی تند زاییده شوند و رمزگذاری امر شگفت را در همان ابتدای ظهورِ این تجربه به انجام رسانند، زبان موقعیت و مشروعیت خود را حفظ میکند و در پیکربندی شناختِ اعضای یک جامعه، کامیاب میگردد. 
<br />

اما هر از چندگاهی، ممکن است انقلاب هایی در سطوح گوناگون [[فراز]] بروز نماید. این امکان هست که آشوبِ هم سرشت با هستی، درحوزه های زیستی، روانی، اجتماعی یا فرهنگی زورآور شود و سدِ بازدارنده ی زبان را در هم بشکند و معنای نمادها و تقدس کلیدواژگانِ مشروعیت بخش را با ابهام و تردید روبرو سازد. در این شرایط امر شگفت، فشاری مقاومت ناپذیر پیدا می کند و به دریده شدنِ بافت زبان و برهم خوردنِ مفصل بندی نشانگان و معناها دامن میزند.آنگاه، امر شگفت همچون شهودی بیرون از زبان، توسط ذهنِ من لمس میگردد، بی آن که به شکلی کامل و مهار شدنی در بافت زبان بگنجد. 

من که در سطح روانشناختی، گذشته از چارچوب عقلانی و مستدلِ زبانمدار، به چارچوبی [[هیجانی، عاطفی]] و [[شهودی]] نیز مسلح است، توسط این نظامِ رقیب با زبان، شگفتی زیستجهان را درک میکند و برای بازسازی تصویر ذهنی خود از زیستجهان به انقلابی در زبان دست می یازد. این همان است که ممکن است در حوزه های خاصِ زبانی، مانند حوزه ی [[دانش]]، اعمال شود یا آنکه کلیت یک نظام زبانی را دستخوش تغییر سازد. 
<br />

تامس کوهن در ساختار انقلاب های علمی به خوبی نشان داده است که چگونه تجربه ی امر شگفت میتواند به دگردیسیِ یک نظام معناییِ علمی، مانند مکانیک نیوتونی، و تبدیل شدن اش به یک چارچوب جدید علمی در همان حوزه منتهی شود. به عنوان مثال، او بحث خود را بر گالیله و دگردیسی جهان بینی بطلمیوسی به کوپرنیکی متمرکز کرده است. سخنی مشابه را میتوان در مورد گذار از جهان بینی نیوتونی به جهان بینی کوانتومیِ جدید عنوان کرد و نیز مشابه این قضیه را که نویسندگان دیگری در مورد زیست شناسی پیشاداروینی و پساداروینی نشان داده اند.
<br />

نکته ی عمده آنکه این گذارها و این گسستها و انقلاباتی که در نظام های نشانگانی صورت می گیرد، ممکن است در عرصه ی علمی و شناختی، یعنی در حوزه ی ارتباط میان من و جهان، باشد یا آنکه در حوزه ی ارتباط میان من و من شکل بگیرد و این همان است که انقلاب های زیبایی شناسانه و جریان های هنری و چرخش های عمده ی تاریخی در حوزه ی ذوق را رقم میزند. به همین ترتیب ممکن است در حوزه ی من و دیگری نیز چنین انقلابی رخ دهد و این همان است که جریان های سیاسی، انقلاب های دینی و تحولات مهم در ساختارهای حقوقی و ایدئولوژیک را ممکن میسازد.