رده بندى منشها: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای جدید حاوی «منشها را مى توان بر مبناى متغيرهاى حاكم بر هر يک از سه زيرواحدِ ساخت معنايى، ...» ایجاد کرد) |
(بدون تفاوت)
|
نسخهٔ ۲۰ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۱۸
منشها را مى توان بر مبناى متغيرهاى حاكم بر هر يک از سه زيرواحدِ ساخت معنايى، دستور، و قالب رده بندى كرد. در اينجا رده بندى از سطح دقيقترين و ريزبينانه ترين متغيرهاى هر زيرواحد براى تفكيک كوچکترين و خردترين منشها آغاز مى شود و كار تا تعريف معيارِ دسته بندى منشهاى بزرگتر و ابرمنش ها ادامه مى يابد.
رده بندى بر مبناى قالب منشها را بر حسب نوع قالب مى توان به دو دسته ى مثبت و منفى تقسيم كرد:
منشهاى مثبت: كانون ارجاعشان قابل ترجمه به لذت است. يعنی با افزايش قدرت و بقا و لذت و معنا پيوند دارد. اين منش ها معمولا به رفتارى فعال مى انجامند. حضور اين منشها گشوده شدن فضاي حالت رفتارِ حاملشان را به دنبال دارد و گزينه هاى رفتارى جديدى را در اختيار وى قرار مى دهد. بخش مهمى از منشهاى داراى قالب مثبت با قمارهايى رفتارى سر و كار دارند كه مى تواند به افزايش چشمگير لذت، يا بروز رنج بينجامد. به عبارت ديگر، بسيارى از قالب هاى مثبت تمايل به داو بستن، يا همان ريسک پذيرى، را در حاملشان افزايش مى دهند.جفتهاي متضاد معنايى رايج در اين منشها عبارتند از: برد-باخت، پيروزى-شكست، كنجكاوى-تخيل و به طور كلى پرسشهايى با اين قالب: «چگونه مى توان... را انجام داد؟» منشهاى مربوط به بازى، كنجكاوى علمى، آفرينش هنرى، جوکها و شوخى ها، و عناصر ادبى همگى از منشهاى دارنده ى قالب مثبت هستند.
منشهاى منفی: منشهايى كه قالب منفى دارند، در كانون ارجاع معنايى شان رنج يا امور مترادف با آن در ساير سطوح فراز (مرگ، ضعف، پوچی) را دارند. اين منشها بيشتر به خطرها و تهديدهاى موجود در محيط پيرامونى سيستم مربوط مى شوند و رفتار فرد را طورى سازماندهى مى كنند كه از مخاطره پرهيز كند. به اين دليل منشهاى داراى قالب منفى معمولا با انفعال، وارد نشدن به بازيهاى داراى داوهاى كالن، و كنارهگزينى از محيط همراه است. اين منشها فضاى حالت رفتار فرد را منقبض مىكنند و تعداد گزينههاى در دسترس وى را كاهش مىدهند. آنان به تمايزهاى معنايىِ مجاز/ غيرمجاز، بيمارگونه/ سالم، عاقالنه/ ديوانهوار، مجرمانه/ غيرمجرمانه، و شايسته/ ناشايسته ارتباط دارند، يعنی متغيرهايی كه میتوانند به هنجار/ ناهنجار فرو كاسته شوند. آنچه فوكو زير عنوان نهادهاى انضباطى )بيمارستان، تيمارستان و زندان( مورد كاوش قرار داده است، در واقع، پيامدهاى نهادينه شدن منشهاى داراى قالب منفى هستند. معموالً منشهاى اين رده با پرسش »چگونه مىتوان از... پرهيز كرد؟« پيوند دارند. منشهاى مربوط به قواعد بهداشتى، تابوهاى اجتماعى، مناسک مربوط به پرهيز غذايى و جنسى، آداب معاشرت، و ممنوعيتهاى اخالقى و حقوقى داراى قالب منفى هستند. رسمِ سبت يهوديان - كه بر مبنايش در روز
