میل - پرهیز

اصل میل

• من در سطح روانی به سوی کردارها، محرکها و شرایطی پیش میرود و در راستایی رفتارهای خود را انتخاب میکند که میزان لذتِ دریافتی را بیشینه سازد، و میزان رنج را کمینه کند.
• تمرکز دستگاه انتخابگر روانی بر لذت و گریختنش از رنج، به ترتیب با میل و پرهیز نمایانده میشوند.

پرهیزمداری

این باور که رنج اصالت، اهمیت یا واقعیتی بیش از لذت دارد، باعث میشود پرهیز بر میل ترجیح داده شود و میل به لذت بردن به نفعِ پرهیز از رنج نادیده انگاشته شود.

تله ی زاهد

بسنده کردن به لذتی کمینه که از رهایی از رنج ناشی می شود. غفلت از کلیت فضای حالت لذت، و تمرکز بر عوامل رنجآور و کوشش برای مهار آنها.

راهبرد حافظ

تأکید بر سویه ی مثبتِ دو قطبیِ لذت -رنج. به رسمیت شمردن میل و پذیرش ارزش و اهمیت سازماندهی نیروهای روانی برای دستیابی به لذت.

پرسش

1. چرا نظریه ها، روشها و چارچوبهای فکریِ پرهیزمدار تا این پایه رواج دارند؟
2. آیا میتوان خاستگاه تاریخی و ریشه ی اجتماعی خاصی را برای این منش ها تشخیص داد؟
3. آیا این برداشت به فقر اقتصادی یا محرومیت گره خورده است؟

تمرین

1. میلهای خود را فهرست کنید، و پرهیزهای خود را نیز هم. چه ارتباطی میانشان وجود دارد؟
2. خاستگاه هریک چه متغیری در چه سطحی از فراز است؟
3. آیا میتوان هر پرهیز را به صورت شکلی از یک میل ترجمه کرد؟