تبارنامه ی واژگان
در زبان پارسی واژگانی که معناهایی مترادف را می رسانند، اغلب تفاوتهایی با هم دارند و این قاعده ای در همه ی زبان هاست، که مترادف ها گوشه هایی متمایز و تخصص یافته از دایره ی مفهومی کلمات را اشغال می کنند و سویه هایی خاص و تفکیک پذیر از باقی برابرنهادهای خود را نمایندگی می کنند. بر همین مبناست که در پارسی مهر و عشق و محبت و رأفت و عطوفت و شفقت و مؤدت و دوستی هریک طنینی متمایز دارند، هرچند همگی به گوشه و کنار عاطفه و هیجانی همسان دلالت می کنند.
تنها زبان هایی کهن و پیچیده هستند که مجال لازم در زمان و غنای ضروری در معنا را داشته اند، تا مفاهیم مقابل هم را قطب بندی کنند و جفتهای متضاد معنایی )جمها( شفاف و صریحی پدید آورند. یکی از نمودهای این پیچیدگی آن است که گاه متضادها با کلماتی مترادف، یا حتا با یک کلمه بیان می شوند. چنان که مثلا در زبان پارسی «خانم» هم به معنای زن محترم و نجیب و هم به معنای زن روسپی به کار گرفته میشود. درباره ی دو واژه ی مهر و عشق هم داستان به همین شکل است. یعنی این دو هرچند مترادف شمرده
میشوند، اما گویی که دو سویه ی به کلی متفاوت از عاطفه و هیجانی یگانه را رمزگذاری کنند.
ریشه ی هردوی این کلمات را باید در زبانهای ایرانی کهن بازجست. مهر افزون بر سه هزار سال و عشق بیش از هزار و دویست سال است که در قلمرو ایران زمین رواج دارند. .واژه ی مهر که دو چندان از عشق کهن تر است، از ریشه ی هند و ایرانی «می/ مَی» و پسوند اسم ابزار «-تْرَه» گرفته شده که آن بن اولی
