زندگی نامه - نمایش نامه
اصل روايت
- من زندگی خویش را به صورت روایتی زبانی شده فهم میکند که بخش های اصلی آن عبارتند از نمایشنامه و زندگینامه.
- نمایشنامه روایتی از پیش تعریف شده و ذخیره شده در سطح فرهنگی است که ساختار کلی زندگی افرادی با موقعیت و شرایط شبیه به من را مشخص میسازد.
- والد در سالهاى اول عمر کودک این روایت را در قالب قصه ها، داستان هاى بچه گانه، ضرب المثل ها، تکیه کلام ها و امر و نهى ها، همچون سرمشقی به کودک منتقل مىکند.
- نمایشنامه ساختار داستان گونه دارد، یعنی سرآغاز، بسط موضوع، ماجراهاى اصلى، نتیجه گیرى، جمع بندى و پایان (مرگ) را شامل میشود.
- این روایت داراى قهرمان یا ضدقهرمانى است که در سنین هشت تا شانزده سالگى در قالب توتم ها یا قهرمان هاى داستانى مدلسازى مىشوند و بر اساس ساختار خانواده، محیط اجتماعى و زمینه ى فرهنگى کودک تعیین مىشوند.
- زندگینامه روایتی شخصی است که در سطح روانی توسط من بر اساس نمایشنامه نوشته میشود و رخدادهای تجربه شده در زندگی من را به صورت مجموع های معنادار و منسجم به هم متصل میسازد.
- به همین دلیل هم در حالت هنجارین به روایتى پیوسته، همخوان، فاقد گسست و دلپذیر تبدیل مىشود که فاقد بخشهاى ناخوشایند، ناهمخوان، دغدغه برانگیز، سانسورشدنى یا تنش زاى داستان زندگى من است.
پیروی از روايت
هویت من به روایت های سطح فرهنگی فرو کاسته میشود. رخدادهای زندگی من به راستی چیزی جز خاطره ها و روایت هایی نیست که به عنوان ردپای تجربه های من باقی مانده و در زندگینامه گنجانده شده است. نمایشنامه نیز با توجه به پیچیدگی نظام اجتماعی و فرهنگی و تکرار مداوم زندگی های آدمیان، پیشگویی دقیق و درستی در مورد شکل کلی سرنوشت من است.
تله ی ضدقهرمان: من از سویی زندگی خود را در زندگینامهاش خالصهشده میبیند، و از سوی دیگر بر اساس آنچه در نمایشنامه پیشگویی شده رفتارهای خود را تنظیم میکند تا در نهایت زندگینامهاش ساختار و فرجامی شبیه به آن پیدا کند. در نتیجه، سراسر زندگی من از دسترس او خارج شده و به سرمشقی تحریفشده از روایتی فرهنگی تبدیل میگردد. راهبرد سروش: واکاوی کنجکاوانه و نقادانه در زندگینامه و بازبینی روایتهای بدیل و برداشتهای موازی در مورد رخدادها و تجربهها، به همراه واسازی و نقد نمایشنامه و بازنویسی آن به شکلی که انتخابهای شخصی من و آرمان من تعیین میکند. Z نمایشنامه و زندگینامه از نظر زبانی و ادبی چه ویژگیهایی دارند؟ نمایشنامه به چه فرآوردههای فرهنگی در سطح اجتماعی منتهی میشود؟ از چه راهی میتوان عناصر سانسورشده و تحریفشدهی زندگینامه را بازیابی کرد؟ O نمایشنامهتان چیست؟ عناصرش را استخراج کنید. انگارهى قهرمانتان را ترسیم کن. چه توتمى داشتهاید؟ زندگینامهتان را بنویسید. هیچکس قرار نیست آن را بخواند، بنابراین آن را بدون سانسور و فقط براى خودتان بنویسید. تا مىتوانید در مورد رخدادها و عناصرش پرسش طرح کنید، اعتبار خاطراتتان را زیر سوال ببرید و با افرادى که در گذشتهات نقشآفرین بودهاند ــ به ویژه »آدم بدها« ــ صحبت کنید و روایتهاى آنها را هم بشنوید.
