الگوهاى تكثير منشها
الگوى تكثير منشها تابعى است از شيوه اى كه در مسير تكامل براى تكثير كردن خويش برمىگزينند و تخصص هايى كه در اين راستا پيدا مىكنند. دو راهبرد عام را براى تكثير همانندسازهاى تكاملى مىتوان تشخيص داد. پيش از اين، راهبردهاي يادشده را كمى و كيفى ناميديم.
- الف)راهبرد كمى به پيدايش همانندسازهايى كوچک، ساده، انعطاف پذير و كوتاه عمر مىانجامد كه در مدتى كوتاه و در زمينه اى مساعدى گسترش مىيابند و به سرعت دچار گونه زايى و شاخه زايى مىشوند. اين همانندسازها در شرايطى كه امكانات برايشان فراهم باشد كاميابى بيشترى دارند و نوادگان پرشمارشان مىتوانند در زمانى كوتاه براى اشغال كردنِ گوشه و كنار فضاي حالت تخصص يابند.
- ب)راهبرد كیفىدر مقابل، همانندسازهاى داراى راهبرد كيفى پيچيده تر و بزرگترند، مدت زمانى طولانى براى ساخته شدن و تكثير شدنشان وقت صرف مىشود، و براى حضور در زمينه ى خاصى تخصص يافته اند. اين همانندسازها به كندى و در تعداد كم تكثير مىشوند و زمانى دراز طول مىكشد تا نسبت به محيط هاى جديد تخصص پيدا كنند. همانندسازهاى داراى راهبرد كيفى براى بقا در محيط هاى نامساعد و ويژه سازش پيدا كرده اند و در اين شرايط قدرت تكثير بيشترى دارند.
در مسير تكامل، بسته به اين كه شرايط براى تكثير تنوع بالايى از همانندسازها مساعد باشد يا نباشد، راهبرد كمى و كيفى به هم تبديل مىشوند. در واقع، همانندسازهاى داراى راهبرد كيفى محصول تخصص يافتگی زياد در نوادگان همانندسازهايى هستند كه خود راهبردي كمى داشته اند.
در سيستمهاى زنده، اين دو نوع از راهبردها به خوبى مطالعه شده اند و جانداران را، بر حسب اين كه راهبرد كمى يا كيفى را برگزينند، به دو گروه انتخابگر K و انتخابگر R تقسيم مىكنند. پيشنهادهايى براى تطبيق اين واژگان با پويايى عناصر فرهنگى در ممشناسى وجود دارد و نتايج جالبى هم از مقايسه ى روندهاى كمى و كيفى در همانندسازهاى زيستى و فرهنگى به دست آمده است. در اينجا براى ساده شدن بحث، از مقايسه با همانندسازهاى سطح زيستى پرهيز میشود و تنها به ارزيابى ويژگى منشهايى كه از اين دو راهبرد استفاده مىكنند بسنده خواهد شد. منشهاى داراى راهبرد كمى و كيفى ويژگیهاى متفاوتى دارند.
