تعریف جدید ریچارد داوکینز از سیستم های تکاملی

نخستين گام در راه تحليلى كردن مفهوم فرهنگ تجزيه كردنش بهواحدهايى كاركردى است، به شكلى كه بتوان رفتارشان را به عنوان مبنايى براى تحليل كليت اين لايه مورد استفاده قرار داد. بسيارى از انديشمندان معاصر نياز به تعريف چنين واحدى را حس كرده اند. شرح تمام اين تعريفها و آوردن نقدهايى كه بر اين تلاشها وارد آمده، بحثى است كه به فضايى فراختر و مجالى بيشتر نياز دارد، اما براي روشن ساختنِ زمينه ي بحثِ جاري، نگاهی گذرا به مهمترين نظريه هاي موجود ضرورت دارد.

حدود بيست سال پيش، زيستشناس پيشرو و پر شور و شرى به نام ريچارد داوكينز كتابى مشهور و تكان دهنده نوشت به نام ژن خودخواه. اين كتاب از چند نظر اهميت داشت، كه يكى از آنها به بحث ما مربوط مىشود. داوكينز در اين كتاب تعريفى از سيستمهاى تكاملى را به دست داده بود كه با تعاريف رايج در آن زمان اندكى تفاوت داشت. از ديد او، هر سيستمی كه سه صفت همانند سازی، جهش پذيرى و انتخاب طبيعى را داشته باشد سيستمی تكاملی است

اين سه خاصيت در گذر زمان پيچيدگى درونى خويش را افزايش مىدهند و بنابراين شايسته است به عنوان سيستم تكاملى رسميت يابند. اين نگاه به سيستمهاى تكاملى، از آن هنگام تا به امروز فراگير شده و امروز برداشتِ رسمی در نظريه ى سيستمهاى پيچيده و زيست شناسى كلاسيک است. اما كتاب ژن خودخواه از جنبه ى ديگرى هم اهميت داشتو آن هم اين كه در فصل ماقبل آخرِ اين كتاب به وجود نوعى از سيستمهاى تكاملى اشاره شده بود كه ساختى زيستشناسانه نداشتند.