حس - فهم

اصل ادراک

• دستگاه شناسنده ورودی های خود را از مجرای گیرنده های حسی دریافت میکند و با سازماندهی، طبقه بندی، و پردازش این داده ها تصویری از هستی را بازآفرینی میکند.
• داده های خامی که از مجرای گیرنده هایی مانند چشم و گوش دریافت میشوند، شناخت حسی را ممکن می سازند.
• داده های برخاسته از پردازش این ادراکهای حسی، مفاهیم را بر میسازند و خوشه های همبسته از محرکهای حسی را به مفاهیم بدل میسازند.
• دروندادِ دستگاه شناسنده از این حسها و مفهوم ها تشکیل یافته است.

واقعگرايی/ ذهنگرايی خام

باور به یکی از این دو قطبِ افراطی، دستگاه شناسنده ی ما تصویری واقعی و منطبق با هستیِ بیرونی را پدید می آورد، به اصیل و واقعی پنداشتنِ داده های حسی یا محتوای مفاهیم منتهی میشود، یا آن که این دستگاه تصویری ساختگی و توهم آمیز و کاملا برکنده شده از واقعیت بیرونی را تولید میکند.

تله ی اَکومن

• این فرض که ارزش و اهمیتِ شناسایی آن است که با واقعیت بیرونی تطابقی کامل دارد و انعکاسی درست و دقیق از ذات هستی محسوب میشود، به ستایش حسِ خام و خوار شمردنِ دستاوردهای فهم می انجامد.
• دستگاه شناسنده با این فرض که پردازش درونیِ منتهی به فهم نوعی تحریف و انحراف از حسِ خالص و اصیل است، کارکردِ آن را مورد بی توجهی قرار داده و سازوکارهایش را فلج می سازد.

راهبرد بهمن

• تأکید بر ارزش و اهمیت فهم در روند شناسایی، بدون نادیده انگاشتن اهمیت داده های حسی که ماده ی خام این پردازش را فراهم می آورند.
• پذیرش این که داده های حسی و مفاهیم در یک پایه توسط دستگاه شناسنده پدید می آیند، و درک این که ما دامنه ای انتخاب شده، کوچک و محدود از کلیت محرکهای حسی را دریافت میکنیم و برای استخراج مفاهیم، پردازشی خاص، ساده سازنده و تقریبی را بر آن تحمیل میکنیم، به فروتنی در حوزه ی شناخت و قبولِ ناهمگونیِ شناسایی و امر شناخته شده منتهی میشود.

تله ی دروغ

• ارج نهادن بیش از حد بر فهم، باعث میشود حس امری موهوم و سبک و بی مایه پنداشته شود.
• بنابراین در مواردی که نتایج فهم مدارانه با شواهد آشکارِ حسی در تعارض قرار می گیرند، داده های ملموس نادیده انگاشته میشوند و تصورات ذهنی فرد جایگزین آنها میشود.

راهبرد اَشَه

• تأکید بر اهمیت داده های حسی، که تنها دروازه ی اتصال دستگاه شناسنده به هستیِ بیرونی است.
• توجه به ارزش داده های خام حسی برای تصحیح و بازبینی دستاوردهای ناشی از فهم، بدون نادیده انگاشتنِ احتمال خطا در حس، و محدودیتهای ذاتیِ حاکم بر آن.

پرسش

• دامنه ی ادراک حسی در مورد حواس اصلی کدام است؟
• چرا هریک از حواس بر این محدوده ی خاص تنظیم و متمرکز شده اند؟
• آیا سپهر حس در آدمی و سایر جانوران قابل مقایسه است؟
• محتوای فهم و الگوی پردازش است که داده های حسی را تعیین میکند یا برعکس؟
• آیا میتوان هر دو این برداشت های فروکاهنده ی حس به فهم یا برعکس را مردود دانست؟
• چه پیشنهادی قدرت رقابت با این دو حالت را دارد؟

تمرین

• ساده ترین و بدیهی ترین چیزی را که بیرون از خودتان می شناسید در نظر بگیرید، داده های حسی و محتوای فهمِ تنیده شده در آن را از هم تفکیک کنید.
• در مورد شناخت خودتان حس و فهم چگونه با هم پیوند میخورند