رویکرد سیستمی به نظریه اطلاعات

ديديم كه اطلاعات در پويايى سيستم منشها نقشى برجسته ايفا مى كند. براى بهتر فهميدن اين امر، بد نيست كمى دقيقتر به مفهوم اطلاعات نگاه كنيم.

قديمى ترين نظريه ى رياضى اطلاعات در ميانه ى قرن گذشته، به هدفِ كميت پذير كردن ارتباطاتِ تلفنى شكل گرفت. در اين صورتبندي اوليه، اطلاعات به عنوان عامل انحراف از حالت بيشينه ى بى نظمى تعريف شده. در طول سه دهه ى بعد، با ظهور و سقوط نظريه ى عمومى سيستمها و جايگزين شدن نظريه ى سيستمهاى پيچيده به جاى آن، نياز به بازتعريف مفهوم اطلاعات هم احساس شد. به اين ترتيب بود كه مدلهاى جديد در مورد اطلاعات پديد آمد . امروز اطلاعات را عنصرى بنيادى، همپاى ماده و انرژى، مى دانند كه در ساخت هر سيستمى نقش دارد، و در برخى از سيستم ها، كه خودسازمانده و خودزاينده اند، حتى نقشى برجسته تر هم پيدا مى كند.

اطلاعات ، آن عاملى است كه پويايى سيستم را در فضاى حالتش محدود مى سازد. اطلاعات ، تنها، مسيرهاى خاصى را در فضاى حالت، مجاز مى دارد و امكان برگزيدن خطراهه هاى محدود و ويژه اي را براى سيستم فراهم مى كند. به اين ترتيب، اطلاعات در جهت عكس انرژى عمل مى كند. چرا كه انرژى عامل دگرگونى و تغيير ماده است و سيستم را به سوى بى نظمى و فروپاشى در برابر فشارهاى محيط پيش مى برد. رمز پايدارى سيستمهاى خودزاينده و خودسازمانده، آن است كه در مديريت پويايى شان اطلاعات بر انرژى چيره شده است.