من ـ دیگری - جهان: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۴۴

کلیدواژه‌های خویشاوند (مفهومی):

• هنر ـ اخلاق
• دانش، فراز
• جم ـ جم
• چیز -رخداد
• آشکارگی-بازنمایی

اصل سه پارگی زيستجهان

• تجربه ى من از هستى، به بازنمایى آن در قالب زیستجهان منتهى مى شود.
• من تصویرى از هستى را در خود بازنمایى مى کند که افقى از پدیدارها، شبکه اى از روابط میانشان، و معانى منسوب به آنها را در بر مى گیرد.
• مجموعه ى این افق مشاهداتى و عناصر بر سازنده ى آن را زیستجهان مى نامیم.
• به عبارت دیگر، شکلِ تجربه شده و فهمیده شده ى مهروند، زیستجهان است.

زیستجهان از سه جزء اصلى تشکیل مى شود: من، دیگری و جهان.

الف)‌«من» گرانیگاه زایش ارزش، معنا و حقیقت در زیستجهان است. زیرا همان مرکزى است که به طور بى واسطه و مستقیم رنج و لذت را درک مى کند. از این رو همچون محورى عمل مى کند که شکست تقارن در نظامهاى سه گانه ى اخلاقی، زیبایى شناسانه و شناختى را ممکن مى سازد.

ب)‌«دیگرى» محور توافق در مورد ارزش، معنا و حقیقت است. توافق میان من و دیگرى براى تثبیت و تداوم ارزش، معنا و حقیقت ضرورت دارد.از این رو شبکه ى روابط من و دیگرى، بسترى از کردارها، رخدادها، نماد ها و ارجاع ها را بر مى سازند که نظام هاى اخلاق/ هنر/ علم را در خود جاى مى دهد و پایدارى شان را تضمین مى کند.

ج)‌«جهان» زمینه ى متقارنِ حضور من و دیگرى است. جهان، فراخترین و گسترده ترین عنصر زیستجهان است که بر خلاف من و دیگرى نمى تواند به شکلى هدفمند و سازمان یافته تقارن خود را بشکند و شکل هستى خویش را تعیین کند. در واقع من و دیگرى سیستم هایى هستند که جهان محیطِ بیرونى آنها محسوب مى شود.

تحويل گرايی

عناصر سه گانه ى من، دیگرى و جهان به هم تحویل مى شوند.

تله های مرزبندی

ابهام در تعیین حد و مرز میان من و دیگری و جهان، یا ادغام شدن برخی از آنها در هم، باعث میشود تا این تله ها پدید آید

از خود بیگانگى

من، همان دیگرى یا جهان است، پس از خود اراده و هویتى مستقل ندارد.

قبیله گرايى

دیگرى، یا زیر رده اى از آن، همان جهان است، پس خواست و هویتى مستقل ندارد.

همذات پندارى

دیگرى، همان من است، پس از خود اراده و هویتى مستقل ندارد.

همه جان پندارى

جهان، همان دیگرى است، پس خواست و نیاز و هویتى مستقل دارد.

وحدت وجود

جهان، همان دیگرى است، پس خواست و نیاز و هویتى مستقل دارد.

راهبرد ارشتاد

• حل کردنِ درستِ مسأله ى مرزبندى، یعنى محترم شمردن مرز میان من، دیگرى و جهان، و پذیرش ویژگى هاى هر یک.
• این کار با به رسمیت شناختن خواست، هویت و نیاز در دیگرى ؛ تمامیت، بى طرفى و کناره گیرى در جهان ؛ و پذیرش مسؤولیت انتخاب و تعیین شکل هستى در من همراه است.
• توجه به این که همانگونه که من انگل دیگری است، آفریننده ی دیگری هم هست.
• دیگری، محوری است که سازماندهی نظام اخلاقی در پیوند با آن ممکن می شود.
• پس، دیگری دستاویزِ مرکزدار شدنِ من است.

پرسش

• آیا مى توان زیستجهان را به جاى سه عرصه ى من و دیگرى و جهان به شکلى دیگر مرزبندى کرد؟
• حد و مرزى که من را از جهان جدا مى کند چیست؟ نظر دوستانتان در این مورد چیست؟
• مى توانید چنین مرزى را از نظر علمى تعریف کنید؟
• آیا داخل لوله ى گوارش (مثلا آنچه درون معده است) بخشی از بدن «من» است؟ لایه ى خارجى پوست چطور؟
• آیا حد و مرز جدا کننده ى من از جهان در طول زمان تغییر مى کند؟
• آیا اموال را مى توان بخشى از من در نظر گرفت؟

تمرین

• دو دستگاه اخلاقى را که مسأله ى مرزبندى را به اشکالى گوناگون حل کرده اند با هم مقایسه کنید و در نهایت راه حل خود را براى این مسأله تدوین کنید. مرزبندى را تمرین کنید.
• یعنى سه حوزهى زیستجهان خود را با قواعدى مشخص و مرزهایى معلوم از هم تفکیک نمایید.