بُعد زمان لومان = سطح روانی زروان

بُعد زمان از دید لومان با سطح روانشناختی در دید ما مترادف است. چنانکه به زودی نشان خواهم داد، زمانِ خطی خود چارچوبی است که کارکردی انضباطی دارد و از نظر ساختار، با نظام زبانی شباهت هایی جدی دارد. در سطح روانی که زمان بر آن حاکم است، رابطه ای میان من و من برقرار میشود. به عبارت دیگر، در سطح روانی رابطه ای میان من و من برقرار می شود و این همان است که خودآگاهی را ممکن میسازد. این همان جایی است که خودآگاهیِ انسانی ظهور می کند و پیچیده ترین سیستم شناخته شده در تمام سطوح فراز، یعنی شبکهی عصبی ذهن انسانی و پویایی روانی نظام شخصیتی انسان، در آن پدیدار می شود. در این سطح است که از رابطه ی من و من ادراک زیبایی شناسانه، سلیقه، و ذوق مشتق می شوند و این همان است که دومین عرصه ی شناختی موردِ نظر کانت، یعنی حوزه ی زیباییشناختی، را برمیسازد.