کیخسرو
کیخسرو، نمونه اي از شاه آرمانی و حاکم مقدس در ایران باستان بوده است. تداوم نام او در میان مردم ایرانزمین، نشان از محبوبیت وي میدهد و درواقع از بین کیانیان، هیچ نام دیگري نیست که تا این اندازه در میان نامدارانِ ایرانی تکرار شده باشد. چند شاهزاده ي اشکانی و ساسانی و دو تن از بزرگترین شاهنشاهان ساسانی (خسرو پرویز و خسرو انوشیروان) خسرو نامیده میشدهاند و این نام تا شاعرانی مانند امیرخسرو دهلوي و حکیمانی مانند ناصرخسرو قبادیانی رواجی کامل داشته است. در اوستا، بر خلاف بقیه ي شاهان هم دوره اش، لقب کی را ندارد و به سادگی، خسرو نامیده میشود، اما در ادبیات دري، همواره او را با نام کیخسرو مورد اشاره قرار دادهاند. نامش در اوستایی، هئوسروه بوده که از دو بخشِ هئو (هو، نیک) و سروه (نام، آوازه) تشکیل یافته است و روي هم رفته خوشنام و نیک آوازه معنا میدهد. فردوسی تبارِ والاي او را با این عبارت خلاصه کرده است: نسب از دو کس دارد آن نیک پی ز افراسیاب و ز کاووسِ کی چراکه پدرش سیاوش، پسر کیکاووس و مادرش ویسپنفرَیه (فرنگیس)، دختر افراسیاب بوده است و به این ترتیب، جوهره ي دو خاندان شاهیِ ایرانی و تورانی در او گرد آمده است.
خلاصه زندگی
- کیخسرو، نوه ي کیکاووس و افراسیاب و فرزند سیاوش بود و همزمان با کشته شدنِ پدرش زاده شد.
- کیخسرو در کوهستان و در میان جانوران پرورش یافت.
- کیخسرو به جوانی زورمند و پهلوان تبدیل شد.
- کیخسرو در آزمونِ افراسیاب خود را به حماقت زد و به این ترتیب از خطر رست.
- گیو به دنبال رویاي پدرش به توران رفت و کیخسرو و فرنگیس را با خود به ایران آورد.
- کیخسرو اسب پدرش - بهزاد- را یافت.
- کیخسرو به جیحون زد و بدون قایق از آب گذشت.
- کیخسرو در آزمون کیکاووس با نمایش قدرت جادویی خود پیروز شد و با نوشتن نامه اي به پهلوي، دیوار دژ بهمن
- را فروریخت و تاج کیانی را تصاحب کرد.
- کیخسرو در محل دژ بهمن، آتشکده ي آذرگشنسپ را بنیان نهاد.
- کیخسرو براي آناهیتا، واي، ارت و درواسپ قربانی کرد تا بر دشمنانش پیروز شود.
- کیخسرو، غیبگو و روشنبین بود و به این ترتیب، نیروهاي ایرانی را با درایت راهبري کرد.
- کیخسرو در جنگل سپید، افراسیاب (اوروسار) را شکست داد.
- کیخسرو، برادري به نام فرود داشت که به دست توس کشته شد.
- کیخسرو پس از نبرد یازدهرخ، گستهمِ زخمی را به یاري یزدان شفا بخشید
- کیخسرو، نیروهاي تورانی را در هم شکست و افراسیاب را به کین سیاوش کشت.
- کیخسرو براي کیکاووس، 40 روز سوگواري کرد و در پایان دوران زمامدارياش چله نشست.
- کیخسرو، تاج وتخت را به لهراسپ سپرد.
- کیخسرو به همراه هشت پهلوان به کوه اندر شد.
- کیخسرو در پاي چشمهاي سر و تن شست و ناپدید شد. همراهانش که بازنگشتند، در کولاك گم شدند.
- کیخسرو در شهري پنهانی جاویدان شده و در انتظار نبرد آخر زمان است
