جعبه سیاه- سرنمون
از ویکی زروان
محتویات
جعبه ی سیاه
- جعبه ی سیاه مجموعه ای از پیشداشتها، باورها، برداشتها و گزاره های قطعی پنداشته شده است که با هویت و خودانگاره ی من پیوند دارند و از دایره ی نقد و تحلیل خودآگاه خارج هستند.
- عناصر جعبه سیاه در ناخودآگاه قرار دارند، اما مشتق هایی از آن به طور پیوسته به گزاره های زبانی و قضاوتهای رفتاری ترجمه می شوند و در زمینه ی خودآگاهی نمود می یابند.
- محتوای جعبه ی سیاه با واکنشهای هیجانی و عاطفی گوناگونی به سختی نگهبانی شده و از دسترس نقد و وارسی عقلانی و بیطرفانه دور نگه داشته میشوند.
- بنابراین جعبه سیاه، بخشى از ناخودآگاه است که گزاره هاى تردیدناپذیر و اصول موضوعه ى نگرش من درباره ى خودم، دیگرى و جهان را شامل مى شود.
محتواى جعبه ى سیاه عبارت است از:
- الف) مجموعه اى از اطلاعات، مفاهیم و پیشداشتها که پیکربندى من را ممکن، و با دغدغه زدایى از هستى، تداوم و انسجام نگرش من درباره ى آن را تضمین مى کند.
- ب) مجموعه اى از پیش فرضها و اصول موضوعه که نقض شدن شان به پیدایش ناسازه ها و باطل نماهاى هستى شناختى مى انجامد و بنابراین پرداختن به آنها تنش زاست.
- ج) مجموعه اى از قواعد و قوانین رفتارى که فضاى حالت لذت من را چروکیده مى کند. اشتراک این عناصر در همه ى افراد یک جامعه، تابوهاى گروهى را ایجاد مى کند و رعایتشان باعث افزایش انسجام اجتماعى مى شود.
- د)جعبه ى سیاه حد و مرز فضاى حالت پاداش را تعیین مى کند و به کمک گزاره هایى تردیدناپذیر، مرزهاى فضاى حالت معنایى را نشانه گذارى مى کند.
توهم خطاناپذيری جعبه سیاه
- محتویات جعبه ى سیاه مقدس، تغییرناپذیر، نفهمیدنى، بدیهى، طبیعى و پیشینى هستند.
تله ی مَلکوس
- تمام معناها و کردارهاى ممکن به محدوده ى تنگِ مرزبندى شده توسط جعبه ى سیاه فرو کاسته مى شود.
راهبرد جمشید
- نقض موضعى گزاره هاى جعبه ى سیاه و وارسى پیامدهاى ناشى از آن.
سرنمون
- سرنمون، جذب کننده اى معنایى است که در فضاى حالت نظام نماد/ معناها، ارتباط بین خوشه هاى خویشاوند از نمادها و معناها را سازماندهى مى کند.
- یعنی سرنمون مجموعه ای از نمادها و نشانگان هستند که همچون گرانیگاهی برای رمزگذاری طیفی وسیع از مفاهیم و معانی عمل می کنند.
- سرنمونها بخشی از ناخودآگاه هستند، هرچند به طور مداوم به شکل نمادها و نشانه های گنجانده شده در فرآورده های زبانی و کردارهای خودآگاه بروز می یابند.
- سرنمون ها از جنس نماد هستند، تعدادى انگشت شمار دارند، و به شکلى مبهم و شولایى خوشه هاى معنایى مشابه و نمادهاى نماینده شان را به هم متصل مى کنند.
- از آنجا که زیرساختهاى مشترکى در سطوح فرازِ تمام آدمیان وجود دارد، معمولا خصلتى فراگیر و جهانى دارند.
- از این رو، سرنمونها معمولا میان اعضای یک جامعه مشترک هستند و همچون نوعی پیشزبان برای رمزگذاری مفاهیم غایی و معناهایی کلیدیِ هویت ساز عمل می کنند.
توهم تقدس سرنمون
- سرنمونها بیانگر رازهایى متافیزیکى و مطلق در مورد جهان و هستى هستند.
تله ی اپوش
- پافشارى بر سر حضور سرنمونهاى خاص و محتواى معنایى ویژه ى آن، به تحمیل معناهاى دلخواسته به این گرانیگاه هاى نمادین منتهى مى شود.
راهبرد تیشتر
- واژگونسازىِ بازیگوشانه ى معناى سرنمونها و بررسى نتایج حاصل از این کار، براى شناسایى سرنمونهایى که کارکرد و محتوایى نقدپذیر، غیرقطعى و تجربى دارند
پرسش
- جعبه ى سیاه چه باورهایی را در بر میگیرد؟
- چه مفاهیم، معناها، گزاره هاى ارزشگذار بر پاداش، و اصول موضوعه اى هستند که هرگز در موردشان شک نکرده اید؟
- آنها را فهرست کنید. چرا اینقدر بدیهى مى نمایند؟
- چرااندیشیدن درباره شان اینقدر تنش زاست؟
تمرین
- سه تا از سرنمونهاى مهم خودتان را ردیابى و کشف کنید.
- براى این کار در رویاها، نقاشیها، و خیالپردازیهایتان به دنبال نمادهاى تکرارشونده و محورى بگردید.
- بدیهى ترین و قطعى ترین گزاره ى ممکن دربارهى خودانگاره تان را پیدا کنید.
- چرا اینقدر قطعى مى نماید؟ درباره اش شک کنید.
